Հաղորդումներ 
Շաբաթ - 13:00
Ինչպես են մտածել աշխարհի գրողները, և որ գործերն են նրանց այդքան հայտնի դարձրել ամբողջ աշխարհում, հատկապես 20-րդ դարի քսանականներից սկսած, երբ լուրջ տեղաշարժեր եղան համաշխարհային գրականության պատմության մեջ:
«Գրական ընտրանի» հաղորդաշարը ներկայացնում է ոչ միայն արտերկրի գրողների գրական հունձքն ու անցած ուղին, այլև բացահայտում նրանց ստեղծագործությունների հոգին` ցույց տալով դրանց արժանիքները:
Հաղորդումը նվիրված է չինական ժամանակակից գրականության հիմնադիր Լու Սինին (իսկական անունը՝ Չժոու Շու Ժեն): Նրա թե՛ փոքր արձակում և թե՛ հրապարակագրության մեջ, ինչպես նաև գրապատմական աշխատանքներում, հստակ երևում է չինական գրականության զարգացումը: Ծնվել է Շաոսին քաղաքում: Հայրը հողատեր էր և սեփական հողատարածքները տալիս էր վարձակալությամբ: Դա ընտանիքին ազատում էր կենսական շատ հոգսերից: Այսինքն՝ Չժոուների ընտանիքն ապահով և հարմարավետ կյանքով էր ապրում: Լու Սինը նախ Նանկինում ուսանեց ռազմածովային ակադեմիայում, ապա՝ Լեռնագնացության և լեռնաերկաթուղային ուսումնարանում: Այստեղ սովորեց մի շարք օտար լեզուներ՝ անգլերեն, գերմաներեն, ֆրանսերեն, ծանոթացավ բնական գիտություններին՝ ֆիզիկա, քիմիա, կենսաբանություն՝ զարգացնելով մտավոր կարողությունները: Իհարկե, ստացած գիտելիքները բավարար չէին, և Լու Սինը սկսեց ինքնակրթվել…
Հաղորդումը նվիրված է ֆրանսիացի նշանավոր գրող, իրատեսական արձակի մեծ ջատագով Էրվե Բազենին: Նա համարվում է 20-րդ դարի 50-80-ական թվականների ամենաշատ ընթերցված հեղինակը: Բացի դրանից, Բազենը նշանավոր հասարարական գործիչ է, խաղաղության մարտիկ, 1973-ից Գոնկուրյան ակադեմիայի նախագահն էր, և սրանով ակնբախ է դառնում այն փաստը, թե որքան մեծ կշիռ ուներ նա Ֆրանսիայի գրական կյանքում: Ծնվել է մտավորականի ընտանիքում: Արիստոկրատ բուրժուական այս ընտանիքը հպարտանում էր իր նախնիներով, որոնց մեջ կային նշանավոր իրավաբաններ, եկեղեցու սպասավորներ, գիտնականներ, զինվորականներ, անգամ եպիսկոպոս և ակադեմիկոս: Հայրը իրավաբան էր և աշխատում էր կաթոլիկ համալսարանում և որդուն տեսնում էր իրավաբանի պաշտոնում: Էրվեն սկզբում սովորեց կաթոլիկ գիմնազիայում, իսկ հետո ծնողների կամքով ընդունվեց համալսարանի իրավաբանության բաժին, սակայն շուտով թողեց այն: Պատճառը ծնողների հետ կոնֆլիկտն էր, որոնք չէին ընդունում իրենց որդու՝ գրականության հանդեպ հակումները…
Հաղորդումը նվիրված է 20-րդ դարի չեխական գրականությանը, որը 20-ական թվականներին բավական բարդ և հակասական շրջան ապրեց՝ գեղագիտական հայացքների հետ կապված: Այս ամենն ուղեկցվեց գաղափարական բուռն վեճերով: Մեծ դեր խաղաց «Դեվետսիլ» գրական խումբը, որը ստեղծվեց Բռնոյում 1923 թվականին: Խմբի անդամներն իրենց մարքսիստներ էին համարում և փորձում էին նորարություններ անել արվեստում: Պոետիզմի շարունակողները եղան սյուրռեալիստները, ովքեր մանիֆեստ հրապարակեցին, որը հիմնված էր Անդրե Բրետոնի և ֆրանսիացի սյուրռեալիստների աշխատանքների վրա…
Հաղորդումը նվիրված է բանաստեղծ, գրող Շառլ Ազնավուրին, որի «Ազնավուրը Ազնավուրի մասին» գիրքն այսօր էլ կարդացվում է մեծ հետաքրքրությամբ:
Հաղորդումը նվիրված է իսպանացի նշանավոր բանաստեղծ Միգել Էռնանդեսին: 1931 թվականին Միգելն առանց գրոշի գալիս է մայրաքաղաք այն հույսով, որ մեծ հաջողություն է ունենալու: Հովիվ-բանաստեղծի հետ հարցազրույցը, ինչպես նաև մի քանի բանաստեղծություն հայտնվում են մայրաքաղաքի լավագույն ամսագրերում: Բայց աշխատանք գտնել նրան այդպես էլ չի հաջողվում: Կենսական կարիքները հոգալու համար շուտով վերադառնում է ծննդավայր: Սակայն մադրիդյան ժամանակաշրջանը խիստ արդյունավետ էր: Այստեղ նա ծանոթացավ իսպանական ժամանակակից պոեզիային, ամրապնդվեց հետաքրքրությունը իսպանացի բանաստեղծ Լուիս դե Գոնգորայի ստեղծագործության հանդեպ: Եվ հենց առաջին ժողովածուում, որ լույս տեսավ 1933-ին՝ ‹‹Լուսնի գիտակը›› խորագրով, զգացվում է Գոնգորայի ազդեցությունը, ում պոեզիան ապշեցրել էր ինքնուս-բանաստեղծին…
Հաղորդումը նվիրված է իռլանդացի դրամատուրգ և վիպագիր Շոն Օ՚Քեյսիին: Վատ տեսողության պատճառով նա այդպես էլ դպրոց չգնաց և ինքնուրույն սովորեց կարդալ և գրել: Իր առաջին պիեսները նա գրեց 20-ականներին: «Հրագիգի ստվեր»-ին հաջորդեցին «Յունոնան և Սիրամարգը», «Գութանը և աստղերը»: Երեք պիեսներն էլ նվիրված են իռլանդացի ժողովրդի ազգային-ազատագրական պայքարին: Եվ այս երեք գործերում էլ կարևորը ժողովրդի, ամենաաննշան և համեստ մարդկանց հերոսական ոգու պատկերումն է:
Ֆանտաստ գրող, սոցիալ-փիլիսոփայական ֆանտաստիկայի վարպետ, մասնագիտությամբ՝ կենսաբան, կենսաբանության դոկտոր Հերբերտ Ուելսը բազմաթիվ նշանավոր վեպերի, գիտական ուսումնասիրությունների, դասագրքերի, հետաքրքրաշարժ տարաբնույթ գրքերի հեղինակ է: Այն, որ Ուելսի ստեղծագործության կենտրոնում գիտատեխնիկական առաջընթացին մեծ տեղ է հատկացված, հայտնի է: Սակայն գրողը հաստատապես համոզված էր, որ տեխնիկայի առաջընթացը չի կարող երջանկացնել մարդուն և իր ստեղծագործության մեջ հետաքրքիր համադրության մեջ դրեց գիտության հնարավորություններն ու բանականությունը, նկարագրեց համաշխարհային կատակլիզմները, զինվորների դաժանությունը և գաղութների գրավումը: Դեռ 20-րդ դարի սկզբին նա կանխազգաց գիտական մեծաթիվ հայտնագործությունների ծնունդը՝ կապված տիեզերքի յուրացման և միջմոլորակային հաղորդակցությունների հետ…
Գերմանացի գրող, քաղաքական գործիչ Աննա Զեգերսը ծնվել է Մայնցում, բուրժուական ընտանիքում: Առաջին պատմվածքները երևացին 1920-ականների կեսերին, որոնցից առաջինում՝ «Գրուբեչ»-ում, հստակ արտացոլեց իրականությունը: «Ցիգլերները» նորավեպում ներկայացրեց փոքր մարդու ողբերգական ճակատագիրը: Ցիգլերների արհեստագործական ընտանիքի տառապանքն ուղիղ կապ ունի այդ ժամանակների գերմանական բուրժուական իրականության հետ: Արձակագրի ուշադրության կենտրոնում են հայտնվում ոչ միայն սոցիալական անարդարության զոհերը, այլև դրա դեմ պայքարողները…
Մեծ երգչուհին հատուկ վերաբերմունք ունի գրական տեքստի, գրականության նկատմամբ: Կաֆկային գերմաներենով ընթերցելը մեծ բավականություն է պատճառել: Երգչուհու սեղանին են միշտ Հրանտ Մաթևոսյանի գրքերը: Հարազատ են նաև արդի հայ գրողները՝ Ալիս Հովհաննիսյան, Հովհաննես Երանյան…
Հաղորդումը նվիրված է իտալացի գրող՝ արձակագիր, դրամատուրգ, բանաստեղծ Լուիջի Պիրանդելլոյին: Իրատեսական արձակի նոր որակով նա պատկերեց կյանքը, փոքր մարդու իրավունքները: Որպես դրամատուրգ՝ նորարար է: Ստեղծել է փիլիսոփայական և հոգեբանական նոր թատրոն: Ամենանշանավորը «Վեց գործող անձ հեղինակի որոնումներում» պիեսն է: Այստեղ գործող անձինք իրական դեմքեր են՝ դերասանները, թատրոնի տնօրենը, ինչպես նաև չգրված պիեսների մտացածին հերոսները: Դեռ կերպավորում չունեցած յուրաքանչյուր գործող անձ ձգտում է իր կողմը գրավել հեղինակին: Դրամատուրգն օգտվում է չափազանց հետաքրքիր հնարքից՝ միավորելով իրականությունն ու թատերական խաղը. գործողությունը զարգանում է հենց հանդիսատեսի աչքի առաջ…
Հաղորդումը նվիրված է 20-րդ դարի առաջին կեսի Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների գրական կյանքին: Այս շրջանը նշանավորվեց Ֆրենսիս Սքոթ Ֆիցջերալդի, Էռնեստ Հեմինգուեյի, Սինկլեր Լյուիսի, Ուիլյամ Ֆոլքների, Ջոն Սթայնբեքի, Շերվուդ Անդերսոնի, Յուջին Օ’Նիլի, Ռոբերտ Ֆրոստի, Կառլ Սենդբորգի, Լենգսթոն Հյուզի, Ջոն Դոս Փասոսի և այլոց գրականությամբ…
Հաղորդումը նվիրված է իտալացի արձակագիր Ալբերտո Մորավիային, իսկական ազգանունը՝ Պինկերլե: Նրան գրական հռչակ բերեց հենց առաջին վեպը՝ «Անտարբեր մարդիկ»: «Չոչարա»-ն պատերազմը դատապարտող վեպ է. գրողը Չեզիրայի կերպարով ներկայացնում է իտալացի կնոջ բնավորությունը` մեծ կամքը, դիմացկունությունը, հոգու ամրությունը…
Հաղորդումը նվիրված է ավստրիացի գրող Յոզեֆ Ռոթին, ով իր ստեղծագործություններում պատկերեց նաև շատ դրվագներ սեփական ճակատագրից: Արձակագիրը տասնվեց վեպ ունի, որոնցից հատկապես ‹‹Ռադեցկու երթը›› նրան գրական հռչակ բերեց: Գրողն այս վեպով հստակ ցույց տվեց, թե որքան տաղտկալի է միօրինակությունը…
Հաղորդումը նվիրված է ամերիկացի գրող, ‹‹Փրկիչը տարեկանի արտում›› վեպի հեղինակ Ջերոմ Դեյվիդ Սելինջերին: Այս վեպում դեռահաս Հոլդենի կերպարի միջոցով նա պատկերեց ամերիկյան աշխարհը, որ նաև ամբողջ աշխարհի մոտավոր նկարագիրն էր: Վեպն ունեցավ չտեսնված հաջողություն՝ հետաքրքրելով աշխարհի տարբեր ծագերում ապրող միլիոնավոր ընթերցողների: Սելինջերը նաև մի շարք ինքնատիպ նորավեպերի և պատմվածքների հեղինակ է: 1965 թվականին Ջերին հեռացավ մարդկանցից՝ բնակվելով մի գողտրիկ գյուղակում: Այստեղ նա ապրեց մինչև իր կյանքի ավարտը՝ 2010 թվականի հունվարի 27-ը…
Հաղորդումը նվիրված է իսպանացի գրող, ազգությամբ բասկ Միգել դե Ունամունոյին: Նրա ստեղծագործության գլխավոր թեման Իսպանիայի ճակատագիրն է՝ անցյալով և ներկայով: Եվրոպայում ճանաչվեց որպես արձակագիր և բանաստեղծ իր հայրենասիրական-փիլիսոփայական քնարերգությունն ամփոփող ժողովածուներով, վեպերով, վիպակներով, էսսեներով: Հատկապես «Մառախուղը», «Սերը և մանկավարժությունը» վեպերը, ինչպես նաև Դոն Կիխոտին նվիրված էսսեները գրական հռչակ բերեցին մեծ գրողին:
Հաղորդումը նվիրված է ճապոնացի գրող՝ արձակագիր և դրամատուրգ Յուկիո Միսիմային, ով հետաքրքիր և արտասովոր կապ հաստատեց ընթերցողի և գրողի միջև: Այո, կարելի է մեծ հետաքրքրությամբ կարդալ նրան՝ չկիսելով գաղափարները, չհետևելով եզրահանգումներին: Բայց այսքանից հետո անգամ, նրա ստեղծագործությունը և անձը շարունակում են մնալ ուշադրության կենտրոնում ամբողջ աշխարհում: Միսիմային գրական հռչակ բերեց հատկապես «Ոսկե տաճար» վեպը, որտեղ ստեղծեց իր ժամանակների նոր Հերոստրատին…
Ֆրանսիացի վիպագիր և էսսեիստ, մոդեռնիզմի ներկայացուցիչ Մարսել Պրուստի «Կորուսյալ ժամանակի որոնումներ»-ը համարվում է 20-րդ դարի ամենակարևոր վեպերից մեկը: Գրողն ապրել է այնպիսի դարաշրջանում, երբ Եվրոպան ցնցվում էր սոցիալական ալեբախումներից: Եվ այդ նույն ժամանակ գրված այս վեպում գրողին հետաքրքրում են ոչ թե պատմական կամ քաղաքական իրադարձություններ, այլ գիտակցական հոսքով ժամանակը, հիշողությունը հետ բերելու երևակայական աշխարհը:
Հաղորդումը նվիրված է ավստրիացի գրող, գրաքննադատ, դրամատուրգ և էսսեիստ Ստեֆան Ցվայգին, ում նովելները նոր էջ բացեցին համաշխարհային գրականության պատմության մեջ իրենց անմիջականությամբ և խորությամբ: Նրան նշանավոր դարձրին հատկապես «Շախմատային նովել», «Ամոկ», «Զգացմունքների խռովք», «Անծանոթուհու նամակը» ստեղծագործությունները: Իր «Մարի Ստյուարտ»-ը նա անվանել է վիպական կենսագրություն: Պատմելով Մարի Ստյուարտի երջանիկ օրերի և դաժան տարիների մասին՝ գրողը խորհրդածում է ազատության և նրա սահմանների մասին…
Հաղորդումը նվիրված է գերմանալեզու խոշոր արձակագիր Ֆրանց Կաֆկային և հատկապես նրա «Դատավարություն» վեպին, որի մասին ցայսօր գրվել է շուրջ վեց հազար գրականագիտական հոդված: Մոդեռնիզմի հետևորդ Կաֆկան նոր արտահայտչամիջոցներ ավելացրեց արձակի պատումին՝ խորհրդանիշներով և գաղափարական հագեցվածությամբ:
Հաղորդումը նվիրված է Ֆրանց Կաֆկայի հայտնի «Դղյակ» վեպին: 1922 թվականին գրված այս վեպը այսօր էլ մեծ հետաքրքրություն է ներկայացնում իր խորհրդավորությամբ և անսպասելի լուծումներով: Հիմքում անհատի և հասարակության խոր հակասությունն է: Կ.-ն նման է «Դատավարություն» վեպի Յոզեֆ Կ.-ին, սակայն այստեղ ավելի է ընդգծվում արվեստագետի խոր դժգոհությունը հասարակական սովորույթներից ու պետական օրենքներից:
Հաղորդումը նվիրված է գերմանացի նշանավոր գրող Հերման Հեսսեի գրական գործունեությանը և հատկապես մեծ ճանաչման արժանացած «Տափաստանի գայլը» վեպին:
Հաղորդումը նվիրված է ֆրանսիացի գրող և ռազմական օդաչու Անտուան դը Սենտ-Էքզյուպերիին, ով ամբողջ աշխարհին հայտնի դարձավ «Փոքրիկ իշխանը» փիլիսոփայական հեքիաթ-վիպակով: Կարելի է ենթադրել, որ նա հենց իր մասին է գրել և բացել հոգին փոքրիկ տղայի կերպարով, ում տագնապեցնում էր Երկրի և ողջ Տիեզերքի ապագան: Պատահական չէ, որ այս գործը նա գրել է Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի օրերին, երբ իր հայրենիքին նույնպես վտանգ էր սպառնում: Իմաստուն այս հեքիաթն այսօր էլ շարունակում է հետաքրքրել բոլոր տարիքի մարդկանց՝ պահելով արդիականությունը:
Հաղորդումը նվիրված է ֆրանսիացի գրող, Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր Ֆրանսուա Մորիակին, ով հայտնի է որպես բանաստեղծ, դրամատուրգ, էսսեիստ և հրապարակախոս: Բայց նա ավելի շատ ճանաչվեց որպես սոցիալ-հոգեբանական վեպի վարպետ, ում գրական հռչակ բերեցին «Համբույր բորոտին», «Թերեզ Դեսքեյրու» և «Իժերի կծիկը» վեպերը: Մորիակի մի գրառում, որ նա արել է այն ժամանակ, երբ ֆաշիստական զորքերը գրավել էին հայրենի երկիրը. «Որքան էլ մենք նկատենք մեզ շրջապատող խայտառակությունը և այն զգանք մեր հոգում, միևնույն է, պետք չէ հիասթափվել և կորցնել վստահությունը մարդու հանդեպ. սրանում է իմաստը նրա, որ ապրենք և գոյատևենք»:
Հաղորդումը նվիրված է ֆրանսիացի փիլիսոփա, գրող՝ վիպասան, էսսեիստ, դրամատուրգ, Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր Ժան-Պոլ Սարտրին: Սարտրի փիլիսոփայական հայացքների միջուկը ազատության գաղափարն է, որը նա դիտում է որպես մարդկային վարքի էություն, գործունեության աղբյուր, մարդու գոյության միակ հնարավորություն: Սարտրի փիլիսոփայական բոլոր հայացքներն արտացոլված են նրա գրական երկերում՝ արձակում և դրամատուրգիայում, հատկապես՝ հայտնի «Սրտխառնոց» վեպում, «Ազատության ուղիները» եռագրության մեջ, «Պատը» պատմվածքների ժողովածուում, «Ճանճերը», «Մահացածներն առանց թաղման», «Ալտոնայի մենակյացները», «Դռնփակ» պիեսներում, ինչպես նաև ինքնակենսագրական վեպում՝ «Բառեր»-ում՝ գրողի պատանեկան տարիների մասին, «Ընտանիքի խենթուկը» վեպում, որ նվիրված է Գյուստավ Ֆլոբերի մանկությանն ու պատանեկությանը, ինչպես նաև հրապարակախոսության մեջ, որն ամփոփված է ինը գրքում՝ «Իրադրություններ» վերտառությամբ:
